Бұл туралы Астанада өткен «ҚАЗАҚСТАН – Академиялық білім аумағы» форумында жан-жақты белгілі болды
Қазақстан қарқынды түрде маңызды академиялық орталыққа — білім, технология және жаһандық ынтымақтастық тоғысатын нағыз қиылысқа айналып келеді. Динамикалық білім беру ортасы Қазақстан мен Орталық Азияны әлеммен байланыстырады. Жақында Астанада болып өткен «ҚАЗАҚСТАН – Академиялық білім аумағы» атты форумға Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев қатысып, сөз сөйледі.
Алқалы басқосуды ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек алғысөзбен аша отырып былай деді: «Құрметті Президент мырза, қадірлі әріптестер, серіктестер мен достар!
Біз жаңа ғылыми және технологиялық төңкерістің табалдырығында тұрмыз. Энергетикалық көшу, смарт-технологиялар, биомедициналық серпілістер, робототехника, жасанды интеллект негізіндегі кванттық жаңалықтар – мұның барлығы білімнің құрылу тәсілін және қоғамның даму жолын түбегейлі өзгертуде.
Тарихта тұңғыш рет технология біздің оны толық түсіну қабілетімізден жылдамырақ дамуда. Алайда бұл бізге прогресті қайта пайымдап, ғылымның адамзат игілігіне қызмет етуін қамтамасыз етуге тарихи мүмкіндік беріп отыр.
Біздің трансұлттық білім беру стратегиямыз үш негізгі басымдыққа сүйенеді:
Біріншіден, біз Еуразия өңірі үшін Қазақстанды академиялық орталыққа айналдыруға ұмтыламыз. Елді білім мен ғылымның аймақтық көшбасшы орталығына айналдырып, әлемдік деңгейдегі профессорларды тарту, озық білім беру бағдарламаларын дамыту және таланттардың дамуына қолайлы орта қалыптастыру – басты мақсатымыз.
Екіншіден, біздің негізгі назарымыз — қазақстандық жоғары оқу орындарын түрлендіруде. Бұл түбегейлі институционалдық реформаны білдіреді: академиялық басқаруды жетілдіру, халықаралық үздік тәжірибелерді енгізу және бүкіл жоғары білім беру жүйесі бойынша оқыту мен зерттеу сапасын арттыру.
Үшіншіден, және ең маңыздысы – технология трансфері мен ғылыми ынтымақтастықты жеделдету. Университеттеріміз инновацияның қозғаушы күшіне айналып, ғылыми жаңалық пен өндірістік қолданудың арасындағы көпір болуы тиіс. Біз сіздердің әріптестіктеріңіз арқылы патенттеу, стартап құру, және ғылыми зерттеулердің нақты экономикалық өсім мен қоғам игілігіне айналуын қамтамасыз ететін тиімді тетіктер қалыптастырғымыз келеді.
Құрметті Президент мырза!
Осы терең трансформацияны қолдау мақсатында шамамен екі жыл бұрын біз Стратегиялық серіктестер кеңесін құрдық. Кеңес үш рет отырыс өткізіп, ынтымақтастық пен ұзақ мерзімді серіктестікті институционалдандыруда маңызды қадам жасады.»
«Бар болғаны 3,5 жылдың ішінде біз АҚШ, Ресей, Қытай, Оңтүстік Корея, Ұлыбритания, Италия, Германия, Түркия және басқа да көптеген елдердің жетекші зерттеу университеттерімен еліміздің барлық өңірлерінде 40-тан астам стратегиялық серіктестік орнаттық. Әсері орасан зор: шетелдік студенттердің саны қазірдің өзінде 31 500-ден асты және біз бұл көрсеткішті 2029 жылға қарай бес есеге арттыруға ұмтылып отырмыз!»,-деп атап көрсетілді, ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі көрсеткен бейнероликте.
Бұл серпін айтарлықтай экономикалық артықшылықтар әкелуде: AIEC деректеріне сәйкес, Қазақстан қазірдің өзінде халықаралық білім алу үшін әлемдегі үздік 14 елдің қатарына кіреді. 2025 жылы – 31 500 шетелдік студент оқыса, 2029 жылы – 150 000 шетелдік студент білім алу мүмкіндігіне ие болмақ.
Академиялық туризм ұлттық экономикамыздың дамуына елеулі үлес қосуда: бір шетелдік студенттен шамамен 8 000 АҚШ доллары, ал жыл сайын шамамен 30 миллиард теңге кіріс әкеледі. 2029 жылға қарай бұл үлес еліміздің ЖІӨ-нің 1 пайызын құрап, жылына шамамен 1 триллион теңгеге жетеді.
Одан да маңыздысы – қазақстандық институттарды халықаралық ғылыми-зерттеу университеттеріне айналдыру қызу қолға алынып жатыр. Қазір бірлесе жұмыс істеп жатқан серіктестіктің арқасында құнды тәжірибе жинақталып, оқыту мен зерттеудің инновациялық әдістемелері енгізілуде.
Бұл бірлескен күш-жігер қазақстандық университеттердің зерттеу әлеуетін айтарлықтай нығайтып, олардың академиялық мәртебесі мен әлемдік рейтингтердегі беделін арттыруда. Бұдан бөлек, 21 қазақстандық университет әлемдік QS университеттерінің қатаң рейтингіне енді, ал әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті әлемнің ең үздік жиырма жоғары оқу орнының қатарына мақтанышпен кіреді.
Қазақстан Орталық Азия мен Кавказ елдерінің ішінде беделді Times Higher Education әлемдік университеттер рейтингіне енген жоғары оқу орындарының саны бойынша көш бастап тұр. Қазіргі уақытта отандық бес ұлттық университет осы рейтингке кіреді, ал Назарбаев Университеті әлемнің ең үздік 400 жоғары оқу орнының қатарына енген.
Халықаралық филиалдарда ұсынылатын академиялық бағдарламалардың шамамен 85%-ы STEM және инженерия салаларына бағытталған. Бұл стратегиялық бағдар компьютерлік және аэроғарыштық инженерия, жасанды интеллект, киберқауіпсіздік, ядролық физика және басқа да маңызды, болашағы зор бағыттарды қамтиды. Бұл білім беру серпіні ғылыми инновациялардың негізі әрі ұлттық экономикамыздың қуатты қозғаушы күші болып табылады.
STEM саласына стратегиялық басымдық беру технологиялар трансферіне және Қазақстанда титаннан медициналық импланттар өндіру, жасанды интеллект негізіндегі автопилотты көліктерді енгізу сияқты серпінді өнеркәсіптік жобалардың пайда болуына ықпал етуде.
Бейнероликте: «Өз әсерімізді барынша арттыру және талантты студенттерді тарту үшін біз «Қазақстанда оқыту» науқанын бастауымыз арқылы шетелдік студенттерге еліміз ұсынатын керемет мүмкіндіктерді таныстырып жатырмыз. Біз үнемі халықаралық білім көрмелерін ұйымдастырамыз. Тек 2025 жылы біздің көрмелеріміз Ұлыбританияда, Әзірбайжанда, Пәкістанда және Қытайда өтетін болады, бұл іс жүзінде мыңдаған талантты студенттердің біздің университеттерімізге жол ашуы болып табылады»,- деп атап көрсетілді.
Қазақстан Орталық Азиядағы академиялық және зерттеу саласындағы озық тәжірибенің орталығы болып табылады — білім, ғылым, инновациялар және жаңа мүмкіндіктер аймағы. Келешекте бұл бағыттағы кешенді шаралар мақсаткерлікпен жүзеге асырыла беретін болады.
Мұратбек ТОҚТАҒАЗИН,
Қазақстан Бас редакторлар клубының бірінші вице-президенті,
Халықаралық Ақпараттандыру академиясының академигі




