Көктем – бұл табиғаттың ояну кезеңі, сол сияқты адам ағзасы да осы уақытта жаңа дәрумендер мен энергияға мұқтаж болады. Қыстың ұзақ және суық күндері аяқталған соң, көктемде адам ағзасы дәрумендер тапшылығын сезінеді, сол себепті көктемде дұрыс және теңгерімді тамақтану өте маңызды.
Біріншіден, С дәрумені көктемде ерекше қажет. Ол иммунитетті күшейтуге көмектеседі, вирустық инфекцияларға төтеп береді және терінің саулығын қамтамасыз етеді. С дәрумені цитрус жемістерінде, қырыққабатта, кивиде және құлпынайда көп кездеседі.
Екіншіден, D дәрумені өте маңызды. Қыста күн сәулесінің жетіспеушілігі салдарынан бұл дәруменнің деңгейі төмендейді. D дәрумені сүйек тіндерінің беріктігін қамтамасыз етеді, иммундық жүйені қолдайды. Оны сүт өнімдерінен, балықтан және күн сәулесінен алуға болады.
Үшіншіден, В тобы дәрумендері, әсіресе В6 және В12 дәрумендері өте қажет. Бұл дәрумендер энергия өндіруге, жүйке жүйесінің дұрыс жұмыс істеуіне және қан түзілу процесіне ықпал етеді. Оларды балық, ет, жұмыртқа, сүт өнімдерінен және дәнді-дақылдардан алуға болады.
Төртіншіден, Е дәрумені антиоксиданттық қасиеттерімен танымал. Ол жасушаларды зақымданудан қорғайды, терінің және шаштың саулығын қолдайды. Бұл дәруменді жаңғақтардан, өсімдік майларынан және жасыл жапырақты көкөністерден табуға болады.
Сонымен қатар, көктемде минералдар да маңызды. Мысалы, темір тапшылығы жиі кездеседі, бұл қан аздығына алып келуі мүмкін. Темірді ет, бұршақ тұқымдас өнімдер және көкөністерден алуға болады. Кальций сүйектердің мықтылығын қамтамасыз етеді және сүт өнімдерінде, брокколиде, бадамда кездеседі.
Көктемде ағзаны дәрумендермен қамтамасыз ету үшін дұрыс тамақтану керек. Жеміс-жидектерді, көкөністерді, дәнді-дақылдарды, және ақуызға бай өнімдерді күнделікті рационға қосу маңызды. Сондай-ақ, таза ауада серуендеу, спортпен шұғылдану, және жеткілікті ұйқы да ағзаның саулығын сақтауға көмектеседі.
Қорыта келе, көктемде адам ағзасына С, D, В топ дәрумендері, Е дәрумені және маңызды минералдар өте қажет. Олар иммунитетті нығайтып, жалпы денсаулықты қолдайды, сондықтан осы кезеңде дұрыс және теңгерімді тамақтану өте маңызды.
Дилфуза СУЛТАНОВА,
Шымкент аграрлық-техникалық колледжінің химия пәні мұғалімі
