Ел қорғайтын азаматтарымыздың барында біздің тәуелсіздігіміз бен тұтастығымыз,тыныштығымыз бен бірлігіміз мәңгілік үстемдік құратыны анық. Осы еліміздіңбарша әскерінің, яғни Қарулы Күштердің Жоғарғы Бас қолбасшысы – ҚазақстанРеспубликасының Президенті әскерге шақырудың негізгі құжаты – «Белгіленгенәскери қызмет мерзімін өткерген мерзімді әскери қызметтегі әскери қызметшілердізапасқа шығару және Қазақстан Республикасының азаматтарын 2020 жылдыңсәуір-маусымында және қыркүйек-желтоқсанында кезекті мерзімді әскери қызметкешақыру туралы» Жарлығына қол қойды. Әскерге шақыруды үйлестіру, сапалы түрдедайындалу және өткізу үшін Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрімен Бас штабәзірлеген «2020 жылғы наурыз-маусым айларында азаматтарды мерзімді әскериқызметке шақыруға дайындалу және өткізу бойынша іс-шаралардың кешенді жоспары»,сондай-ақ «Мерзімді әскери қызметке шақыруға жататын әскерге шақырылушылардыалдын ала зерделеу және іріктеу алгоритмі» бекітілді. Осыған байланысты,қазіргі таңда Түркістан облысы Қорғаныс істері жөніндегі департаментінде облысәкімі бекіткен кезекті көктемгі әскерге шақыруға дайындалу іс-шараларыныңжоспары құрылған.
Әскерге шақыру басталғанға дейін бұл жерде білім деңгейі, моральдық-іскерлік сапалары мен денсаулық жағдайы бойынша белгіленген әскер түрлері мен тектеріне және басқа да әскери құрылымдарға тағайындалатын әскерге шақырылушыларды зерделеу жұмыстары жүргізіледі.
Көктемде әскерге шақыру жасындағы түркістандықтар:
– Қарулы Күштердің;
– Мемлекеттік Күзет қызметі;
– ҚР ҰҚК шекара қызметінің;
– ҚР ІІМ Ішкі әскерлерінің;
– ҚР Төтенше жағдайлар жөніндегі министрлігінің әскери бөлімдеріне әскер қатарына шақырылады.
«Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 16 ақпандағы Заңына сәйкес мерзімді әскери қызметке Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құрылымдарды жасақтау үшін қажетті шамада он сегізден жиырма жеті жас аралығындағы әскерге шақыруды кейінге қалдыруға немесе әскерге шақырудан босатуға құқығы жоқ азаматтар жатады.
Түркістан облысы Қорғаныс істері жөніндегі департаменті күзгі әскерге шақыру нарядын 100 пайызға орындады. Күзгі әскерге шақырудағы біздің департаменттің көрсеткіші республика бойынша алдыңғы қатарда екендігін айта кету керек. Сондықтан болашақта көктемгі әскерге шақыруды да осылай жоғары деңгейде өткізу жоспарлануда.
Бәріне белгілі, Мемлекет басшысы – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас қолбасшысы Қ.К.Тоқаев: «Қарулы Күштер көп санды емес, ұтқыр әрі соғысқа қабілетті болу қажет»,– деп атап көрсеткен болатын.
Сәйкесінше Қарулы Күштердің түрлері мен тектеріне, басқа да әскерлері мен әскери құрылымдарына тағайындау кезінде азаматтардың өндірістік біліктілігі мен мамандығы, олардың денсаулық жағдайы ескеріледі.
Осыған байланысты:
1) техника шығару және жөндеуге қатысты ұйымдарда жұмыс істейтін әскерге шақырылушылар сәйкесінше әскер түрлері мен тектерін жасақтауға жіберіледі;
2) режимді және арнайы бөлімдерді жасақтау үшін алдын ала көрсетілген командаларға іріктелген әскерге шақырылушылар жіберіледі;
3) аэроұтқыр әскерлерді жасақтау үшін ортадан төмен емес білімі бар, дене дамуы жақсы, бірінші кезекте спортпен айналысатын-парашютші әскерге шақырылушылар арасынан іріктеу жүзеге асырылады.
4) Республикалық Ұланды жасақтау үшін басым тәртіпте дене даярлығы жақсы, ортадан төмен емес білімі бар әскерге шақырылушыларды іріктеу жүзеге асырылады;
5) жоғары білімі бар әскерге шақырылушылар олардың білімі мен әскери дайындық бағытына жақын мамандықтар бойынша оқу бөлімдеріне жіберіледі;
6) математикалық, физикалық және инженерлік-экономикалық факультеттерді аяқтаған әскерге шақырылушылар радиотехникалық, зенитті-ракеталық бөлімдерге, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері түрлерінің басқа да әскерлері мен әскери құрылымдарының байланыс бөлімдеріне жіберіледі;
7)ауыл шаруашылығының механизациясы және электрификациясы факультеттерін аяқтаған әскерге шақырылушылар танктік, авиациялық, зенитті-ракеталық бөлімдер мен Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар жөніндегі министрлігінің азаматтық қорғаныс, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі ішкі әскерлерінің бөлімдеріне жіберіледі;
8) медициналық және фармацевтикалық факультеттерді аяқтаған әскерге шақырылушылар сәйкесінше кіші медициналық персонал лауазымдарына Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріне, басқа да әскерлері мен әскери құрылымдарына жіберіледі;
9) маман сарбаздарды әзірлеу үшін оқу бөлімдеріне іріктеу қатаң түрде жекелеген тәртіппен жалпы ортадан төмен емес білімі бар және жоғары моральдық сипаты бар әскерге шақырылушылар арасынан жүргізіледі. Оқу бөлімдеріне іріктеу кезінде, сондай-ақ олардың әскерге шақыруға дейін алған мамандықтары ескеріледі.
Алдағы әскерге шақырудың жаңашылдығын да атай кеткен жөн. Әскерге шақырылушыларды алдын ала медициналық куәландырудан өткізу үшін Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидалары» Қаулысына сәйкес Түркістан қаласында үнемі әрекет етуші медициналық комиссия құрылады. Себебі, азаматтарды мерзімді әскери қызметке шақыруды өткізу – жергілікті атқарушы органдармен, Қорғаныс істері жөніндегі департаментпен және әскерлермен тығыз қарым-қатынаста өткізілетін өте байыпты іс-шара.
Біздің мемлекетіміздің қорғаныс қабілеттілігі Қарулы Күштерді жеке құраммен жасақтау сапасына, олардың даярлығына тікелей байланысты. Басты мақсат ол – әскери-оқытылған резерв құру. Азаматтарды мерзімді әскери қызметке шақыру мұның бір бөлігі болып қана табылады.
Біз қазіргі кезде келесі бағыттардағы жұмыстар жүргізудеміз, яғни:
– әскери жиындарға 27-ден 35 жас аралығындағы әскери міндеттілер шақырылады, бұлайша біз өз уақытында мерзімді әскери қызметке шақырылмаған, әскери даярланған азаматтардың санын көбейте аламыз;
– әскери жиындарға запастағы офицерлер де жіберіледі.
Келесі бір жаңашылдық «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасы 2012 жылғы 16 ақпандағы Заңының 12-бабы 1, 3-тармақтарына сәйкес атқыштар, гранатаметші, пулеметші мамандықтары бойынша ҚР ҚМ «Әскери-техникалық мектеп» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнының филиалдарында қайтарымды негізде даярлау үшін азаматтарды іріктеуді жүргізу болып табылады. Оқу ақысы – ақылы негізде, мұнда үш реттік ыстық тамақ, киім-кешек, оқу үрдісіндегі (жаттығу атуларын өткізу мен жанар-жағар май материалдарымен қамтамасыз ету) және казармада тұру шығындары кіреді.
Оқу үшін жиырма төрттен – жиырма жеті жасқа дейінгі әскери қызметке жарамды немесе денсаулық жағдайы бойынша шектеулі жарамды, әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру құқығы бар әскерге шақырылушылар қатыстырылады. Оқу аяқталған соң олар әскери міндеттілер есебіне ауыс-тырылады.
Түркістан облысы Қорғаныс істері жөніндегі департаментінде келісімшарт бойынша әскери қызметке жинау пункті ашылды. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі іс-қимылының маңызды бағыты Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерін офицерлік, яғни қатардағы жауынгерлер мен сержанттар құрамымен жасақтау жүйесін жетілдіру болып табылатындықтан, республиканың облыс орталықтары мен ірі қалаларында осындай 34 пункт өз жұмыстарын атқаруда. Бұл жұмыстардың басты басымдылығы – Қарулы Күштер маман – келісімшарт қызметкерлерінің санын арттыратын сан жағынан сапалы сипаттағы артықшылықтар болып табылады.
Үгіттеу пункттері жұмысының негізі үміткерлерді іріктеудің көп салалы жүйесі мен қалың бұқара топпен үгіттеу жұмыстарын өткізу болып табылады. Сонымен қоса, осы қысқа уақыт ішінде пункт жұмысы оң нәтижелер көрсеткендігі де қуантарлық дүние. Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеруге ниет білдірушілер саны күн санап артуда. Тұрғын үйді жалға алу үшін ақшалай өтемақы төлеу «әлеуметтік пакет» жаңа мүмкіндігі де үлкен стимул беруде.
Жалпы мемлекетімізбен бірге Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері де өзінің 30 жылдығының табалдырығына еніп отыр. Қарулы Күштер бір орнында тұрмайды, біз жауынгерлік әзірлікте даму үстіндеміз, қару-жарақ пен әскери техниканың жаңа үлгілерімен толығып, соның арқасында жауынгерлік даярлығымыздың дәрежесін арттырамыз.
Қарулы Күштердің келбеті өзгерді, ол тұтастанды, ұтқырланды әрі кәсібиленді.
Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құрылымдарды жасақтау саласы да оң жетістіктерге ие.
Қарулы Күштерде жыл сайын ғылым мен техниканың жаңа жетістіктері енгізілуде. Қару-жарақ пен техниканың, сарбаз-мамандарды әзірлеу үшін ұзақ уақытты талап ететін басқару мен қолданудың жаңа түрлері түсуде.
Мақсатты түрде мұндай лауазымдарға келісімшарт бойынша әскери қызметшілерді тағайындайды.
Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеру мерзімі – кем дегенде үш жыл. Бұл уақыт ішінде қымбат техника мен қару-жарақ түрлерінде жауынгерлік кезекшілік атқаратын, сондай-ақ сапалы түрде олардың техникалық қызмет көрсетуін жүргізе алатын жақсы маман даярлап шығуға болады. Осыған байланысты, Қарулы Күштерді келісімшарт қызметкерлері – мамандар санымен жасақтау өте қажет.
Сондықтан, келісімшарт бойынша әскери қызметке жинау пункттері ҚР Қарулы Күштерінің дамуы мен құрылуында үлкен әрі әсерлі рөл атқарады.
Қорыта келе айтарымыз, біздің заманымыз тыныш, бейбітшілікте өмір сүріп жатырмыз. Сондықтан, қолға қару алып, ерлік жасау шарт емес. Алайда, әскерге бару әрқайсымыздың Отан алдындағы ортақ парызымыз. «Отан – елдің анасы, Ел – ердің анасы». Халық даналығы осылай дейді. Әйтпегенде, ерім дейтін ел болмаса, елім дейтін ер қайдан болсын? Ел-жұрты олар үшін де алаңдайды. Олардың ерлігі мен еткен еңбегіне қарап, ертеңгі жас ұрпақ бой түзейді. Сезінбейді емес, бұл жауапкершілік жүгін әрбір әскери адам сезінеді. Туған топырағын от пен судан, аңдап келген жаудан қорғауды ұстаным етіп, олар да бір кез әскер қатарына қосылған еді. Міне соларға қарап Қазақстан Қарулы Күштерінің бүгінгі қайраты мен айбатын аңғара беріңіз.
Нурмаханбет ДЮСЕБАЕВ,
Түркістан облысы Қорғаныс істері жөніндегі департаментінің бастығы, полковник
